सर्वप्रथम शास्त्रीजींच्या जयंती निमित्त सर्वांना मी१परीक्षार्थी कडून हार्दिक शुभेच्छा
लालबहादूर शास्त्री यांचा जन्म 2 ऑक्टोबर 1904 रोजी मुगलसराय, वाराणसी, उत्तर प्रदेश येथे झाला. त्यांनी "जय जवान जय किसान" म्हणजे "जय जवान जय किसान" अशी घोषणा दिली.
शास्त्रीजी म्हणायचे की "हम न केवल अपने लिए बल्कि पूरी विष्व के लिए शांति और शांतिपूर्ण विकास में विश्वास करते हैं।".
शास्त्रीजींची वैयक्तिक माहिती
जन्म: 2 ऑक्टोबर, 1904
जन्म ठिकाण: मुगलसराय, वाराणसी, उत्तर प्रदेश
वडिलांचे नाव: शारदा प्रसाद श्रीवास्तव
आईचे नाव: रामदुलारी देवी
पत्नीचे नाव: ललिता देवी
राजकीय संघटना: भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेस
चळवळ: भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ
मृत्यू: 11 जानेवारी, 1966
स्मारक: विजय घाट, नवी दिल्ली
लाल बहादूर शास्त्री यांचे प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण कुठे व कसे झाले?
लाल बहादूर शास्त्री यांनी पूर्व मध्य रेल्वे आंतर महाविद्यालय, मुगलसराय आणि वाराणसी येथे शिक्षण घेतले. त्यांनी 1926 मध्ये काशी विद्यापीठातून पदवी पूर्ण केली. विद्या पीठने त्यांना पदवी म्हणून "शास्त्री" म्हणजे "विद्वान" ही पदवी दिली. शास्त्रींचा महात्मा गांधी आणि टिळकांवर खूप प्रभाव होता.
16 मे 1928 रोजी त्यांचा ललिता देवीशी विवाह झाला. लाला लजपत राय यांनी स्थापन केलेल्या सर्व्हिस ऑफ द पीपल सोसायटी (लोकसेवक मंडळ) चे ते आजीव सदस्य झाले. तेथे त्यांनी मागासवर्गीयांच्या उत्थानासाठी काम करण्यास सुरुवात केली आणि नंतर ते त्या समाजाचे अध्यक्ष झाले.
1920 च्या दरम्यान, शास्त्री भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत सामील होते, ज्यात त्यांनी असहकार चळवळीत भाग घेतला. त्याला काही काळ ब्रिटिशांनी तुरुंगातही पाठवले.
1930 मध्ये, त्यांनी मीठ सत्याग्रहातही भाग घेतला, ज्यासाठी त्यांना दोन वर्षांहून अधिक काळ तुरुंगवास भोगावा लागला. 1937 मध्ये ते उत्तर प्रदेशच्या संसदीय मंडळाचे संघटन सचिव म्हणून रुजू झाले. महात्मा गांधींनी मुंबईत 'भारत छोडो आंदोलन'चे भाषण दिल्यानंतर 1942 मध्ये त्यांना पुन्हा तुरुंगात पाठवण्यात आले. 1946 पर्यंत त्याला तुरुंगात ठेवण्यात आले. शास्त्रींनी जवळपास नऊ वर्षे तुरुंगात काढली होती. त्यांनी तुरुंगात राहण्याचा उपयोग पुस्तके वाचण्यासाठी केला आणि पाश्चात्य तत्त्वज्ञ, क्रांतिकारक आणि समाज सुधारकांच्या कामांशी परिचित झाले.
राजकीय यश
भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर लाल बहादूर शास्त्री यूपी मध्ये संसदीय सचिव झाले. 1947 मध्ये ते पोलीस आणि परिवहन मंत्रीही झाले. परिवहन मंत्री म्हणून त्यांनी पहिल्यांदा महिला कंडक्टरची नियुक्ती केली. पोलीस खात्याचा प्रभारी मंत्री असल्याने, त्यांनी संतप्त जमावाला पांगवण्यासाठी पोलिसांनी पाण्याचे जेट वापरावेत आणि लाठीचा वापर करू नये असे आदेश दिले.
1951 मध्ये शास्त्री यांची अखिल भारतीय काँग्रेस कमिटीचे सरचिटणीस म्हणून नियुक्ती करण्यात आली, आणि ते प्रचार आणि निवडणुकांशी संबंधित इतर कामे करण्यात यशस्वी झाले. 1952 मध्ये ते उत्तर प्रदेशातून राज्यसभेवर निवडून गेले. रेल्वेमंत्री असल्याने त्यांनी 1955 मध्ये चेन्नईच्या इंटीग्रल कोच फॅक्टरीमध्ये पहिले मशीन बसवले.
1957 मध्ये शास्त्री पुन्हा परिवहन आणि दळणवळण मंत्री आणि नंतर वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री झाले. 1961 मध्ये त्यांची गृहमंत्री म्हणून नियुक्ती झाली आणि त्यांनी भ्रष्टाचारविरोधी समिती नेमली. त्यांनी प्रसिद्ध "शास्त्री फॉर्म्युला" ची रचना केली.
9 जून 1964 ला लाल बहादूर शास्त्री भारताचे पंतप्रधान झाले. दुधाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी त्यांनी श्वेतक्रांती या राष्ट्रीय मोहिमेला प्रोत्साहन दिले. भारतात अन्न उत्पादन वाढवण्यासाठी त्यांनी हरित क्रांतीला प्रोत्साहन दिले.
शास्त्रीजींनी नेहरूजींचे अलिप्त धोरण चालू ठेवले असले तरी त्यांनी सोव्हिएत युनियनशी संबंध कायम ठेवले. 1964 मध्ये त्यांनी श्रीलंकेचे पंतप्रधान सिरीमावो बंदरनायके यांच्याशी सिलोनमधील भारतीय तमिळांच्या स्थितीबाबत करार केला. हा करार श्रीमावो-शास्त्री करार म्हणून ओळखला जातो.
1965 मध्ये शास्त्रीजींनी अधिकृतपणे रंगून, बर्माला भेट दिली आणि जनरल नी विन यांच्या लष्करी सरकारशी चांगले संबंध प्रस्थापित केले. त्यांच्या कार्यकाळात भारताने 1965 मध्ये पाकिस्तानकडून आणखी एका आक्रमणाचा सामना केला. त्याने सुरक्षा दलांना प्रत्युत्तर देण्याचे स्वातंत्र्य दिले आणि "दलाला भेटले जाईल" आणि लोकप्रियता मिळवली. भारत-पाक युद्ध 23 सप्टेंबर 1965 रोजी संपले. 10 जानेवारी 1966 रोजी रशियाचे पंतप्रधान कोसिगिन यांनी लाल बहादूर शास्त्री आणि त्यांचे पाकिस्तानचे समकक्ष अयुब खान यांनी ताश्कंद घोषणेवर स्वाक्षरी करण्याची ऑफर दिली.
लालबहादूर शास्त्री यांचा मृत्यू कधी झाला?
लाल बहादूर शास्त्री यांचे 11 जानेवारी 1966 रोजी हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन झाले. 1966 मध्ये त्यांना मरणोत्तर भारतरत्न, भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान देण्यात आला.
लालबहादूर शास्त्री हे महान सचोटीचे आणि कर्तबगार माणूस म्हणून ओळखले जातात. ते सामान्य माणसाची भाषा समजणारे महान आंतरिक सामर्थ्याने नम्र, सहनशील होते. त्यांच्यावर महात्मा गांधींच्या शिकवणींचा खोलवर प्रभाव पडला आणि ते एक दूरदृष्टी असलेला माणूस होता, ज्याने देशाला प्रगतीच्या दिशेने नेले.
लाल बहादूर शास्त्री बद्दल काही अज्ञात तथ्य–
◆ भारताचे दुसरे पंतप्रधान लाल बहादूर शास्त्री यांनी
ऑक्टोबर रोजी महात्मा गांधींसोबत त्यांचा वाढदिवस साजरा केला.
◆ 1926 मध्ये त्यांना काशी विद्यापीठ विद्यापीठाने 'शास्त्री' ही पदवी दिली.
◆ शास्त्रीजी शाळेत जाण्यासाठी डोक्यावर पुस्तके बांधून दिवसातून दोनदा गंगा पोहत असत कारण त्यांच्याकडे बोट खरेदी करण्यासाठी पुरेसे पैसे नव्हते.
◆ लालबहादूर शास्त्री जेव्हा उत्तर प्रदेशचे मंत्री होते, तेव्हा ते लाठीचार्जऐवजी जमावाला पांगवण्यासाठी पाण्याचे जेट वापरणारे पहिले व्यक्ती होते.
◆ त्यांनी "जय जवान जय किसान" चा नारा दिला आणि भारताचे भविष्य घडवण्यात महत्वाची भूमिका बजावली.
◆ ते तुरुंगातही गेले कारण त्यांनी गांधीजींसोबत स्वातंत्र्य संग्रामात भाग घेतला होता पण ते त्यावेळी 17 वर्षांचे अल्पवयीन असल्याने त्यांना सोडण्यात आले.
◆ स्वातंत्र्यानंतर परिवहन मंत्री म्हणून त्यांनी सार्वजनिक वाहतुकीत महिला चालक आणि वाहकांची तरतूद सुरू केली.
◆ त्यांनी आपल्या लग्नात हुंडा म्हणून खादी कापड आणि कताई चाक स्वीकारले.
◆ त्यांनी मीठ मार्चमध्ये भाग घेतला आणि दोन वर्षे तुरुंगातही गेला.
◆ गृहमंत्री असताना त्यांनी भ्रष्टाचारविरोधी समितीची पहिली समिती सुरू केली.
◆ भारताच्या अन्न उत्पादनाची मागणी वाढवण्यासाठी त्यांनी हरित क्रांतीची कल्पना देखील एकत्रित केली.
◆ ते 1920 च्या दशकात स्वातंत्र्य चळवळीत सामील झाले आणि भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे प्रमुख नेते म्हणून काम केले.
◆ एवढेच नव्हे, तर देशात दुधाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी त्यांनी श्वेतक्रांतीला प्रोत्साहन दिले. त्यांनी राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळ तयार केले आणि आनंद, गुजरात येथील अमूल दूध सहकारी संस्थेला पाठिंबा दिला.
◆ त्यांनी 1965 चे युद्ध संपवण्यासाठी पाकिस्तानचे राष्ट्राध्यक्ष मोहम्मद अयूब खान यांच्यासोबत 10 जानेवारी 1966 रोजी ताश्कंद घोषणेवर स्वाक्षरी केली.
◆ हुंडा प्रथा आणि जातिव्यवस्थेच्या विरोधात त्यांनी आवाज उठवला.
◆ उच्च आत्मसन्मान आणि नैतिकता असलेले ते अत्यंत शिस्तप्रिय व्यक्ती होते. पंतप्रधान झाल्यानंतरही त्यांनी गाडी ठेवली नाही.
◆ तर तुम्हाला माहित असेलच की लाल बहादूर शास्त्री एक महान व्यक्ती, नेते आणि साधी व्यक्ती होते. संपूर्ण देश त्याच्या कार्याची आठवण करतो.
=============◆================
अशाच तपशीलवार माहिती साठी आणि पोलीस भरती MPSC, UPSC, SSC CGL, SSC CHSL, NDA व इतर सर्व स्पर्धा परीक्षे मध्ये विचारले जाणारे current affairs आणि नोकरी च्या जाहिराती आपल्या मोबाईल वर मिळवण्यासाठी आमची website ला follow करा आणि whatsapp group join करा आणि मित्रांना add करा किंवा त्यांच्याशी हा msg share करा
खालील बटण दाबून आमचा Whatsapp & Telegram group जॉईन करा
