लालबागचा गणपती सर्वात महत्त्वाचा का आहे, त्यामागची कथा काय आहे?
लालबाग राजाचा पंडाल, मूर्ती आणि भक्तांची प्रचंड गर्दी हा एका महान वारशाचा भाग आहे. स्वातंत्र्यापूर्वी चालत आलेला वारसा. तीच परंपरा, तीच पद्धत आणि तीच श्रद्धा.
लालबाग राजाचा पंडाल, मूर्ती आणि भक्तांची प्रचंड गर्दी हा एका महान वारशाचा भाग आहे. स्वातंत्र्यापूर्वी चालत आलेला वारसा. तीच परंपरा, तीच पद्धत आणि तीच श्रद्धा. गेल्या 82 वर्षांपासून लालबागच्या राजाचे दरबार असेच सजवले जात असून दरवर्षी येथे भाविकांची मोठी गर्दी असते. बाह्य सजावट कदाचित काळाच्या ओघात बदलली असेल, पण श्रद्धेचे तेच रूप आजही कायम आहे. जे या न्यायालयाच्या स्थापनेच्या वेळी होते.
Live दर्शन👇🙏🙏
लालबागच्या दरबाराला सजवणाऱ्या सार्वजनिक गणेशोत्सव मंडळाची स्थापना 1934 मध्ये झाली. मुंबईतील दादर आणि परळला लागून असलेला लालबाग परिसर मैलांनी व्यापलेला होता. गिरणी कामगार, क्षुल्लक दुकानदार आणि मच्छीमार या भागात राहत असत. 1932 मध्ये पेरू चाळ बंद झाल्यामुळे, मच्छीमार आणि दुकानदारांचे उत्पन्नाचे स्त्रोत बंद झाले, त्यांना उघड्यावर माल विकावा लागला.
मग काही लोकांनी मिळून गणपतीची पूजा करायला सुरुवात केली. हळूहळू आजूबाजूच्या परिसरातील लोकही या पूजेमध्ये सहभागी होऊ लागले आणि लालबागमध्ये बाजारपेठ उभारण्यासाठी काही देणग्याही देऊ लागल्या. दोन वर्षांनंतर, मच्छीमार आणि दुकानदारांचे नवस पूर्ण झाले, त्यांना बाजारपेठ उभारण्यासाठी जमीन मिळाली. मग त्या लोकांनी 12 सप्टेंबर 1934 रोजी गणपतीची मूर्ती देवावर विश्वास व्यक्त करण्यासाठी स्थापन केली.
हळूहळू लालबागच्या या गणपतीच्या गौरवाची दूरदूरपर्यंत चर्चा होऊ लागली. येथे दर्शनासाठी मुंबईच्या विविध भागातून भाविकांची गर्दी होऊ लागली. मग लालबागच्या गणपतीला मराठीत एक नवीन नाव मिळाले 'लालबाग चा राजा' म्हणजे लालबागचा राजा आणि खरंच येथील गणपतीचा अभिमान एखाद्या राजापेक्षा कमी नाही. 1934 नंतर, दरवर्षी येथे नवीन गणपतीची मूर्ती बसवली जाऊ लागली.
1934 पासून आतापर्यंत या सर्व शिल्पांमध्ये एक विशेष साम्य आहे. हे लालबागमध्ये राहणाऱ्या एकाच कुटुंबातील शिल्पकारांनी बनवले आहेत. गेल्या 8 दशकांपासून परिसरातील कांबळी कुटुंब लालबागच्या राजाची मूर्ती बनवत आहे. सुमारे 20 फूट उंच गणपतीची मूर्ती बनवण्याचे हे कौशल्य एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे जात आहे. सध्या या कुटुंबाची तिसरी पिढी हे काम करत आहे. कांबळी कुटुंबातील सर्वात वृद्ध व्यक्ती 73 वर्षीय रत्नाकर कांबळी आहे, ज्याने हे कौशल्य आपल्या वडिलांकडून शिकले. रत्नाकर कांबळीचे वडील महाराष्ट्रात फिरून मूर्ती बनवायचे, पण एकदा ते लालबागला पोहोचले, मग ते इथेच राहिले. आज या कुटुंबाच्या पाठिंब्याशिवाय लालबाग चा राजाच्या दरबाराची कल्पना केली जाऊ शकत नाही.
पण असे नाही की लालबाग चा राजाच्या महानतेमागे केवळ मूर्तीची भव्यता आहे. लालबाग मंडळाने आपल्या गणपतीला महत्त्व देण्यासाठी समाज कल्याणाशी संबंधित अनेक कामे केली आहेत. मग ते देशाच्या फाळणीतील बेघर लोकांची मदत असो किंवा बिहारमध्ये 1959 मध्ये आलेल्या महापुरामुळे झालेली विनाश असो किंवा 1962 आणि 1965 चे युद्ध. प्रत्येक कठीण काळात, या पंडालने आर्थिक मदत केली आहे आणि ही प्रक्रिया अजूनही कोणत्या ना कोणत्या स्वरूपात चालू आहे.
==================◆==================
विनंती
अशाच तपशीलवार माहिती साठी आणि पोलीस भरती MPSC, UPSC, SSC CGL, SSC CHSL, NDA व इतर सर्व स्पर्धा परीक्षे मध्ये विचारले जाणारे current affairs आणि नोकरी च्या जाहिराती आपल्या मोबाईल वर मिळवण्यासाठी आमची website ला follow करा आणि whatsapp group join करा आणि मित्रांना add करा किंवा त्यांच्याशी हा msg share करा
खालील बटण दाबून आमचा Whatsapp & Telegram group जॉईन करा
