थलेटिक्समध्ये भारताचे पहिले सुवर्णपदक जिंकणाऱ्या सुभेदार नीरज चोप्रा यांनी 87.58 मीटर थ्रोसह ऑलिम्पिकमध्ये इतिहास रचला. त्याने ऑलिम्पिक तसेच राष्ट्रकुल आणि आशियाई क्रीडा स्पर्धांमध्ये सुवर्णपदके जिंकली आहेत. पण नीरजने फेकलेल्या भाल्याची किंमत, वजन, तंत्र आणि प्रशिक्षण खर्च इत्यादी तुम्हाला माहीत आहेत का ज्यामुळे तो या टप्प्यावर आला?
भारत सरकारने नीरज चोप्राचा सराव, प्रशिक्षण, उपचार आणि इतर सुविधांवर सुमारे 7 कोटी रुपये खर्च केले आहेत. भारतीय क्रीडा प्राधिकरण (SAI) ने त्यांच्यावर लक्ष्य ऑलिम्पिक पोडियम योजना (TOPS) अंतर्गत गेल्या पाच वर्षांपासून 52.65 लाख रुपये खर्च केले आहेत. त्याच वेळी, ACTC (प्रशिक्षण आणि स्पर्धेसाठी वार्षिक कॅलेंडर) अंतर्गत 1.29 कोटी रुपयांहून अधिक खर्च करण्यात आला आहे.
2016 मध्ये, त्याने IAAF वर्ल्ड U20 चॅम्पियनशिपमध्ये 20 वर्षाखालील विश्वविक्रम मोडला आणि भारताचा स्टार खेळाडू म्हणून उदयास आला. तो त्याच वर्षी रिओ ऑलिम्पिकमध्ये भाग घेऊ शकला असता, परंतु पात्रतेची मुदत संपल्याने त्याला पाच वर्षे प्रतीक्षा करावी लागली.
परदेशात नीरज चोप्राच्या प्रशिक्षण आणि स्पर्धांसाठी 48,539,639 रुपये खर्च झाले, प्रशिक्षकाच्या पगारावर 12,224,880 रुपये आणि चार भाल्यांवर 4,35,000 रुपये, एकूण 61,199,518 रुपये.
गोल्डन बॉय नीरज चोप्रा याने वापरलेल्या भाल्याने इतिहासाच्या सोनेरी पानांवर आपले नाव नोंदवले आहे, त्याची किंमत सुमारे 1.10 लाख आहे. भारतीय क्रीडा प्राधिकरण (SAI) च्या मते, नीरज चोप्राकडे असे 4 भाले आहेत, ज्यांच्याशी तो सतत सराव करत होता. या चौघांची एकूण किंमत सुमारे 4.35 लाख आहे.
ऑलिम्पिक खेळांच्या नियमांनुसार, पुरुषांच्या भालाफेकमध्ये भालाची लांबी 2.6 ते 2.7 मीटर दरम्यान असते आणि वजन 800 ग्रॅम असते. त्याचबरोबर महिलांच्या भालाफेक स्पर्धेत भालाची लांबी 2.2 ते 2.3 मीटर असते आणि त्याचे वजन 600 ग्रॅम असते.
नीरज चोप्रा यांनी गेल्या 5 वर्षात 1617 दिवसांचे कठोर प्रशिक्षण केले, ज्यात युरोपमध्ये 450 दिवसांचे प्रशिक्षण समाविष्ट आहे. यासह त्यांनी पंजाबच्या एनआयएस पटियाला येथे प्रशिक्षण घेतले. या प्रशिक्षणादरम्यान त्याला 177 भाले देण्यात आले आणि भाला फेकण्याचे मशीनही देण्यात आले. ते विकत घेण्यासाठी 74.28 लाख रुपये खर्च करण्यात आले.
याशिवाय, 2018 मध्ये, भारत सरकारने खेलो इंडिया योजना सुरू केली होती, ज्यात अखिल भारतीय स्तरीय क्रीडा शिष्यवृत्ती योजना देखील समाविष्ट आहे. या योजनेअंतर्गत दरवर्षी निवडक खेळातील 1,000 प्रतिभावान तरुण खेळाडूंना सलग 8 वर्षे वार्षिक 5 लाख रुपयांची शिष्यवृत्ती मिळेल. यासह, केंद्र सरकारने 2019-20 मध्ये खेळांना प्रोत्साहन देण्यासाठी 1989.30 कोटी रुपयांचे बजेट निश्चित केले होते.